Կոտայքի մարզ

Մարզի կարգավիճակ ունեցող վարչատարածքային միավոր է Հայաստանում։ Միակ մարզն է, որը միջպետական սահման չունի Հայաստանի հարևան որևէ պետության հետ։ Կոտայքը միաժամանակ նաև այն չորս մարզերից մեկն է, որոնք անմիջապես հարում են մայրաքաղաք Երևանին^]։

Մարզի տարածքն ընդգրկում է Կոտայքի սարավանդը, Մարմարիկ գետի ավազանը, Հրազդան գետի ավազանի վերին ու միջին հատվածը, ինչպես նաև Գեղամա լեռնաշղթայի արևմտյան լանջերը։ Այն հարավ-արևմուտքից սահմանակից է մայրաքաղաքին, արևմուտքից՝ Արագածոտնի, հյուսիսից՝ Լոռու, հյուսիս-արևելքից՝ Տավուշի, արևելքից՝ Գեղարքունիքի և հարավից՝ Արարատի մարզերին։

Կոտայքի մարզի վարչական կենտրոնը Հրազդանն է։ Ամենամեծ քաղաքն Հրազդանն է։ Կոտայքի մարզը զբաղեցնում է 2089 կմ² տարածք (8-րդը Հայաստանի մարզերի շարքում)։

Կոտայքի արևմտյան մասը նախկինում մտել է Մեծ Հայքի Այրարատ նահանգի Կոտայք, իսկ արևելյանը՝ Մազազ գավառների մեջ։ Ներկայիս վարչատարածքային միավորը ձևավորվել է Հայկական ԽՍՀ-ի մաս կազմող Աբովյանի, Հրազդանի և Նաիրիի շրջանների միավորման հետևանքով։ Կոտայքի մարզը խորհրդային տարիներին ունեցել է զարգացած մեքենաշինական, հաստոցաշինական արդյունաբերություն, որն այժմ գրեթե վերացել է։

Կոտայքի մարզը Հանրապետության տնտեսական խոշորագույն կենտրոններից է։ Հրազդանում մինչ օրս գործում է ջերմաէլեկտրակայան և ջրաէլեկտրակայան, որոնք բավարարում են Հայաստանի էներգետիկ պահանջների մի մասը։  Մարմարիկ գետի ձախ ափին գտնվող Մեղրաձոր գյուղում պահվում են երկրի ոսկու պաշարների մեծ մասը։ Ծաղկաձոր քաղաքը Հայաստանի լեռնադահուկային սպորտի կենտրոնն է, որն ունի կարևոր զբոսաշրջային նշանակություն։ Մարզի տարածքը հարուստ է նաև պատմամշակութային հուշարձաններով։ Դրանց մարգարիտը Գառնու հեթանոսական տաճարն է, որը կառուցվել է 1-ին դարում

231-232-235-237

231. Պարզի՛ր, թե ինչպե՞ս է գրվում ինը:
– Ինն անգամ վաթսո՞ւն,- կրկնեց նա:
            Ինը տարի է՝ ընկերություն ենք անում:
            Ինը քսանից տասնմեկով է փոքր:
            Երկուսին գումարած ութ՝ ինը կլինի՞:
            Ինն ես ասում, բայց երկուսին գումարած ութ՝ տասը կլինի:
            Ինն ինչի՞ց է մեծ:
            Իննսուն տարի՞ է տևել այդ պատերազմը, թե՞ հարյուր:
            Տատս իննսունմեկ տարեկան է:

232. Փակագծում տրված թվականներն այնպես գրի՛ր, որ պատասխանեն ոչ թե քանի՞, այլ ո՞ր կամ ո՞րերորդ հարցին (ո՞ր ածանցով դարձրիր):

Օրինակ՝

(Հինգ) տարի է՝ դպրոց եմ գալիս: – Հինգերորդ տարին է՝ դպրոց եմ գալիս:

            (Տասն) օր է, որ բակ չեմ իջել:Տասներորդ տարին է դպրոց եմ գալիս։
            (Երեք) դասարանցի քույրիկս երկու տարով փոքր է ինձնից:
            Երկիր թռչող յուրաքանչյուր (երկու) նավն ինձ հյուրեր է բերում:
            Խաղի (երեսունհինգ) րոպեում եղբայրս գոլ խփեց:
            Մեկից սկսած յուրաքանչյուր (տասներկու) թիվն առանց մնացորդի կբաժանվի տասներկուսի:
            Յուրաքանչյուր (չորս) ամսվա (քսանութ) օրը նվիրում էր աշխատանքային       սեղանն ու պահարանը կարգի բերելուն:
            Կյանքի (ութսուներկու) տարում որոշեց հեծանիվ քշել:
            Արդեն (տասնվեց) դարում գեղասահքի սիրահարներ կային Հոլանդիայում:
            Իմ (մեկ) գործը քեզ սիրով օգնելն Է:

Առարկաների թիվ կամ թվային կարգ ցույց տվող բառերը թվականներ են: Մեկից մինչև հարյուր բաղադրյալ թվականների բաղադրիչները միասին են գրվում, իսկ հարյուր մեկից սկսած՝ առանձին:
Թվային կարգ ցույց տվող թվականները կազմվում են –րորդ ( –երորդ) ածանցով:

Դերանուններ

235. Ընդգծված բառը ո՞ւմ անվան փոխարեն է գրված:

Օրինակ՝

Անանիա Շիրակացին յոթերորդ դարի գիտնական էր: Նա Երկիրը գնդաձև էր պատկերում և բաժանում էր կլիմայական յոթ գոտիների:

Նա – Անանիա Շիրակացին:

            – Հիմա ես սրա գլխին մի խաղ կխաղամ,- ասաց Տիգրանը։ Ես։Տիգրանը

            Ես արդեն հոգնել եմ ու հենց առավոտյան տուն եմ գնալու,- ասաց Նվարդը:-Ես-Նվարդը

            Դու ինչո՞վ ես զբաղված, ի՞նչ ես անում այդտեղ,- հարցրեց մայրը տղային:-ով տղան
            Առաջինը դո՛ւ մտիր,- Ռուբենին առաջարկեց տղան:
            Վարորդը նոր միայն նկատեց մեզ: Նա ապակու ետևից ժպտաց և ձեռով կանչեց:
            Նա թվաբանությունից ամենաուժեղն է,- ընկերուհուն գովում էր Նվարդը: աղջիկը-Նվարդը

236. Ես, դու, նա, մենք, դուք, նրանք բառերն ինչո՞ւ են անձնական դերանուններ կոչվում:

            Ես, դու, նա, մենք, դուք, նրանք դերանուններն ըստ թվի բաժանի՛ր երկու խմբի:236. Ես, դու, նա, մենք, դուք, նրանք բառերն ինչո՞ւ են անձնական դերանուններ կոչվում:
ես դու նա նրանք բառերը դերաննուներ են կոչվում որովհետև դրանցով մենք մարդկանց ենք

237. Անձնական դերանունները ի՞նչ սկզբունքով են բաժանված երեք խմբի:

Ա. Ես, մենք.
Բ. Դու, դուք.
Դ. նա, նրանք:
ես դու նա նրանք բառերը դերաննուներ են կոչվում որովհետև դրանցով մենք մարդկանց ենք

Դերանունները անվան փոխարեն գործածվող բառեր են: Անձնական դերանունները գործածվում են անձի անվան փոխարեն: Ունեն երկու թիվ՝ եզակի (ես, դու, նա) և հոգնակի (մենք, դուք, նրանք), երեք դեմք՝ I (ես, մենք), II (դու, դուք), III (նա, նրանք):

ԻՆՉՊԷՍ ՉԱՓԵՍ, ԱՅՆՊԷՍ ԱԼ ԿԸ ՉԱՓՈՒԻՍ

Տղայ մը օր մը կը զայրանայ իր ծերացած հօրմէն, զայն կ՚առնէ ուսին, կը
տանի անտառ մը, հոն կը ձգէ ու տուն կը դառնայ։
Տարիներ ետք կ’ամուսնանայ, որդի մը կ՚ունենայ, կը խնամէ ու կը մեծցնէ
զայն։ Սակայն, այս տղան ալ հօրը պէս երախտամոռ* կ՚ըլլայ։
Օր մըն ալ, երբ ասոր ալ սիրտը կը նեղուի, կ՚առնէ հայրը ուսին ու սարն ի
վեր կը բարձրանայ։
–Տղա՛ս, զիս հոս ձգէ ու ե՛տ գնա,– կ՚ըսէ հայրը։
–Իսկ ինչո՞ւ ճիշդ հոս,– կը հարցնէ տղան։
–Ես հայրս մինչեւ այս ծառն եմ բերած,– կը պատասխանէ հայրը հոգոց
հանելով*։

հօրմէն–մակբայ

հոն–հոնի

նեղուի-Նույնն

մը-Մի, ինչ-որ:

զիս-Ես -ի

հոգոց-Խոր

Цветик — семицветик /ч.2/

Найдите в тексте ответы на вопросы и прочитайте их.
1. Как разбилась любимая мамина вазочка?
пролетали вороны. Женя начала их считать, а про вазочку забыла. Вазочка упала и разбилась!
2. Какое второе желание Жени исполнил цветок?
вазочка снова стала целой
3. Во что играли мальчики?
Северный полюс
4. Как Женя оказалась на Северном полюсе?
Женя отошла в сторону,
взяла волшебный цветик-семицветик, оторвала синий лепесток, бросила его, сказала
волшебные слова и… очутилась на Северном полюсе
Понравилось ли ей там?
Нет
5. Как Женя вернулась во двор?
взяла волшебный цветик-семицветик, оторвала синий лепесток, бросила его, сказала
волшебные слова

Согласны ли вы с тем, что...
1. Женя разбила вазочку.
2 Мальчики играли в футбол.
3. Женя оторвала жёлтый лепесток, сказала волшебные слова и оказалась на Северном полюсе.
4. Жене очень понравилось на Северном полюсе.
5. Мальчики не поверили Жене.

Цветик- семицветик

Найдите в тексте ответы на вопросы и прочитайте их.
1. Что Женя купила в магазине?
баранками
2. Кто съел баранки?
собака
3. Как Женя очутилась в незнакомом месте?
4. Кто подарил Жене цветок? Каким был цветок?
старушка
5. Какое первое желание Жени исполнил цветик-семицветик?
была дома с баранками
Согласны ли вы с тем, что…
1. Однажды мама послала Женю за хлебом.
Однажды мама послала Женю за баранки
2. Собака съела все баранки.
3. Женя догнала собаку и отобрала у неё баранки.
4. Старушка не помогла Жене.
5. Цветок был похож на розу.

Продолжите предложения, используя данные ниже слова.
1. В булочной можно купить баранки
2. В цветочном магазине можно купить
3. В книжном магазине продаются цветик семицветик
Слова для справок: книги, баранки, печенье, гата, ромашки, розы,
тюльпаны, альбомы, тетради, учебники, кекс, торт, колокольчики, подснежники.
Подберите антонимы к выделенным словам.
Продавать баранки; посадить цветок; войти в садик; забыть правило; отдать книгу.

Напишите в нужной последовательности.
1. Женя поблагодарила старушку и вышла из садика.
2. Мама послала Женю в магазин за баранками.
3. Женя заблудилась, испугалась и заплакала.
4. Она сорвала очень красивый цветок и дала его Жене.
5. Старушка пожалела девочку и привела её в свой садик.