Հատուկ և հասարակ գոյականներ,հատուկ անունների կազմությունն ու ուղղագրությունը

121. Տրված տեքստում ընդգծի´ր այն գոյականները, որոնք հոգնակի պիտի լինեն:

Հայաստանում հանդիպում է նաև արագիլի սև տեսակը, որի փետրավորումը սև  է, որովայնը`սպիտակ, կտուցն ու ոտքը` կարմիր: Հանդիպում է Իջևանի շրջանի անտառում: Չափազանց հազվագույտ չվող թռչուն է: Բնադրում է ծառի վրա, գետի հովտում և ճահճուտում: Խուսափում է մարդուց և մարդկային շինությունից, նախընտրում է անտառի խուլ անկյունը: Չափազանց զգույշ թռչուն են: Որպես սակավաթիվ տեսակ՝ պահպանվում է օրենքով:

127. Փակագծում  տրված բառերը  դի´ր  պահանջվող  թվով:

Սպիտակ արագիլը (արագիլ) աշխարհում  (աշխարհ) շատ տարածված թռչուն  (թռչուն ) է:

Հայաստանում շատ է հանդիպում Եղեգնաձորի, Վայքի և Աշոցքի շրջաներում (շրջան):  Չվող թռչուներ (թռչուն) են՝ կտուցը (կտուց) ու ոտքերը (ոտք)՝ վառ կարմիր: Բնակվում են զույգերով(զույգ) ու գզղութներով  (գաղութ):  Բույնները (բույն) տեղադրում են շենքերի (շենք) տանիքներին (տանիք),մետաղյա կամ բետոնե բարձր սյուններին (սյուն) և նման այլ տեղում (տեղ): մարդիկ(մարդ) սիրում են նրանց թռիչքների (թռիչք) հանգստությունները (հանգստություն) ի թևերի (թև)  ու խոր թափահարումը (թափահարում):

128. Բառակապակցությունների բառերն արտահայտի´ր  բառերով:

Մարդկանց հավաքական ամբողջություն (շատ մարդիկ միասին), աշակերտների ամբողջություն = դասարան, զինվորներ ամբողջություն = բանակ, շատ դեղեր = դեղորայք, ծնողներն ու զավակները միասին = ընտանիք, ուսանողների ամբողջություն = Ուսանողություն

Երևույթներ

1.Հետևյալ պնդումներից որոնք են վերաբերում նյութի՝ ա) ֆիզիկական, բ) քիմիական հատկություններին.

1) Ջրածնի և թթվածնի խառնուրդը պայթյունավտանգ է, կայծից բռնկվում է։
Քիմիական

2) Ջրածինը 14,5 անգամ թեթև է օդից։
Ֆիզիկական

3) Քացախաթթուն, փոխազդելով նատրիումի հիդրօքսիդի հետ, առաջացնում է աղ:
Քիմիական

4) Օզոնարարում թթվածինը փոխարկվում է օզոնի:
Քիմիական

5) Օզոնին բնորոշ է սուր հոտը:
Ֆիզիկական

2.Ներկայացված շարքից` երկաթի փոշի, երկաթե խողովակ, ալյումինե գդալ, պարաֆինե մոմ, ջուր, թթվածին, ալմաստի բյուրեղ, ձեթ, հախճապակե բաժակ, ընտրի՛ր.

ա) մարմինները
երկաթի փոշի, երկաթե խողովակ, ալյումինե գդալ, պարաֆինե մոմ, ալմաստի բյուրեղ, հախճապակե բաժակ
բ) նյութերը
ջուր, թթվածին, ձեթ

3.Անահիտն ու Արմենը զրուցում էին նյութերի ֆիզիկական և քիմիական հատկությունների մասին: Նրանց արտահայտություններից որոնք են վերաբերում նյութի ֆիզիկական հատկություններին:

Ընտրիր ճիշտ պատասխանների շարքը.

ա) Կալիումի պերմանգանատը մանուշակագույն պինդ նյութ է:
Ֆիզիկական։

բ) Թթվածին ստանում են կալիումի պերմանգանատի քայքայումից:
Քիմիական։

գ) Պղինձն օժտված է մեծ էլեկտրահաղորդականությամբ։
Ֆիզիկական։

դ) Մեթանն այրվում է կապույտ բոցով:
Այրվելը քիմիական հատկություն է, իսկ բոցի կապույտ լինելը ֆիզիկական։

ե) Մեթանն օդից թեթև գազ է:
Ֆիզիկական։

զ) Ապակին լուսաթափանց նյութ է:
Ֆիզիկական։

4.Ներքոբերյալ արտահայտություններից որն է նկարագրում ֆիզիկական երևույթ.

ա) Ջրածինն այրվում է թթվածնում:

բ) Սնդիկի օքսիդը տաքացնելիս քայքայվում է:

գ) Երկաթե իրերը խոնավ օդում թողնելիս ժանգոտում են:

դ) Ապակե ձողը հնարավոր է ծռել տաքացնելիս:

5. Ֆիզիկական

Քիմիական

Սպիտակուցի յուրացումը օրգանիզմի կողմից
Քիմիական

Ջրի եռումը
Ֆիզիկական

Ձվի եփումը
Ֆիզիկական

Երկաթի ժանգոտումը
Քիմիական

լույսի վառվելը
Քիմիական

Եղյամի առաջացումը
Ֆիզիկական

Մամփրե արքան

Կարդացել եմ Մուշեղ Գալշոյանի «Մամփրե արքան»։

Մամփրեն միշտ ցանկացել էր հայերեն այբուբենը գրել, կարդալ սովորել, բայց միշտ մտածել էր, որ արդեն մեծ է ու չի կարող: Մի օր Մամփրեն գրասենյակ գնալու փոխարեն որոշեց, որ այլևս չի գնալու գրասենյակ ու ամբողջ օրը այնտեղ չի նստելու ու ծխի: Նա ուխտ արեց, որ մինչև Մաշտոցի աբուբենը չսովորի, գյուղամեջ ոտք չի դնի:

Այդ օրվանից Մամփրեն սկսեց թոռնուհու հետ այբուբենը սովորել: Անցան ամիսներ: Մամփրեն արդեն վարժ կարդում ու գրում էր հայերեն և դա շատ էր զարմացնում գյուղի բնակիչներին, քանի որ գյուղում մեծահասակները գրագետ չէին:

Մի օր Մամփրեի որդին նրան սեղանի մոտ գտավ: Նա մեռած էր ու դիմացը դրած էր մի նամակ, որն ասում էր, որ Օսմանը թալանչի ավազակ է ու Մեհրեաղբյուրի անունն ինչպես կար այդպես էլ կմնա, որովհետև այդ անունն Աստված է կնքել ու ոչ ոք չի կարող այն փոխել: Նամակի վերջում էլ գրել էր՝ «Մամփրե արքա»:

Պատմվածքի հիմնական իմաստն այն է, որ երբեք ուշ չէ ինչ-որ բան անելու համար:

Միանդամի գրառման մեջ ցուցիչի օգտագործումը, միանդամի կատարյալ տեսքը

128․
ա) 2³=2x2x2=8
(-1)³=(-1)x(-1)x(-1)=(-1)
1³=1x1x1=1
(-2)³=(-2)x(-2)x(-2)=(-8)
բ) 2⁴=2x2x2x2=16
2⁵=2x2x2x2x2=32
գ) 4²=4×4=16
(-4)²=(-4)x(-4)=(-16)
0²=0x0=0
(-1)²=(-1)x(-1)=(-1)
129․
ա) 2b² x³
բ) 4a⁴ cy³
գ) x⁴ y²
դ) 17x² y³
ե) k⁴
զ) a⁵

130․
ա) x⁹
բ) y⁷
գ) a⁸
դ) b⁵
ե) 2¹⁰
զ) 3⁶

Լրացուցիչ տանը

1)a⁸
2)b⁹
3)m⁶
4)x⁸
5)y¹¹
6)c¹¹
7)pⁿ⁺²
8)a^m+3

Նման միանդամներ

1. Կատարեք նման անդամների միացում
   1)5a + 2a=7a
   2)6b-4b=2b
   3)2x+7x-5x=4x
   4)3y-y-4y+8y=6y
   5)4a-5b-2a-3b=2a-8b
   6)7x²-6x-5x² + 3x=2x²-6x + 3
   7)6x+5-8y-3+5y-4x=10x-8-3y
   8) 5ab-4a+6b+8a-2b+3ab=8ab+12a-8b
   9) 6a+7b-5c-4b+2a+c-5b-6a + 2c=2a-2b+2c
   10) 5m 9+ 3n-7m+4n+4-5n-3m=-1m+13-4n
2. Եթե հնարավոր է, գումարը գրե՛ք միանդամի տեսքով․
   ա) 4ab — 6ab=-2ab
   բ) −4b − 2b=-6b
   գ) 7xxy + 2xyy= հնարավոր չէ
   դ) 3bc — 10bc=-7bc
   ե) 8ad — 4da — 2ada=հնարավոր չէ
   զ) aram + mara=2amar

Տանը

3. Նման միանդամների գումարը գրե՛ք միանդամով․
ա) 5x + x2=7x
բ) 4n + n=5n
գ) a + 2a + a3=6a
դ) 5ab + ab + a5b=11ab
ե) 6xyz — 8xyz + 10xyz=8xyz
զ)t +2t+3t+…+10t=55t
է) xxy+7xyx — 5xxy=3xxy
ը) xyx + xxy — 2yxx=0
թ) aab + 5aab + 4aab=10aab
4. Հաշվե՛ք արտահայտության արժեքը.
ա)1/2×2/3×3/4…98/99×99/100=1/100
բ)1/3×2/4×3/5…97/99×98/100=1/4950
5. Հաշվե՛ք.
ա) 300-ի 40 %-ի և 200-ի 25 %-ի հարաբերությունը
2.4